Onze bijdrage aan het Voorjaarsnota-debat op 2 juli 2020

————————–

Voorzitter,

Doorbouwen aan brede welvaart, juist nu!

Ondanks de onzekere periode die de corona crisis met zich meebrengt – zowel in de privésfeer als in de (wereldwijde) economie – blijven we het belangrijk vinden om de opgaven uit het coalitieprogramma ten uitvoer te brengen. Voor Lokaal Belang is stilstand achteruitgang. En dat zou voor onze gemeente heel erg zonde zijn, want we zijn ECHT op de goede weg.

Dat we op de goede weg zijn, wordt bevestigd door de documenten die vanavond voorliggen. Bij deze een groot compliment aan de ambtelijke organisatie. Er is keihard gewerkt en dat heeft geleid tot mooie resultaten. Dank hiervoor! De vandaag voorliggende voorjaarsnota is een verdere uitwerking en continuering van dit beleid.

Voorzitter, het behalen van deze mooie resultaten was zeker niet gelukt zonder een daadkrachtig college met visie. Op veel dossiers heeft het college en de ambtelijke organisatie verantwoordelijkheid genomen en de nek uitgestoken om zaken ook echt anders op te bouwen en uit te voeren. Daarvoor is LEF nodig!

De basis hiervoor is de programmabegroting 2019 vastgesteld op 8 november 2018. Helaas was het geen unaniem besluit van de raad. Bij de fracties van de VVD, SP en D66 was het vertrouwen in deze begroting er niet en ze stemden daarom tegen. In de ogen van Lokaal Belang lopen deze fracties weg van hun verantwoordelijkheid en gebruiken stoere taal zonder oplossingen aan te dragen. Dit was voor Lokaal Belang aanleiding terug te kijken wat er zoal door deze partijen is gezegd en daar toch nog even op terug te blikken. Wellicht kunnen we de drie fracties hiermee over de streep trekken om later dit jaar bij de begrotingsbehandeling wel met de begroting 2021 in te stemmen.

Tekorten in het Sociaal Domein

Door de fracties van de VVD, SP en D66 zijn bij de Algemene Beschouwingen krachttermen gebruikt over het terugdringen van het tekort binnen het Sociaal Domein van € 4,3 miljoen. Termen als: het ontbreekt aan lef, miraculeus, als sneeuw voor de zon tot wensdenken en niet getuigen van realisme.

Nu – ruim 1,5 jaar later – is er een koers ingezet waarbij gekozen is voor een transformatie in het sociaal domein.

In 2019 is er een grote sprong voorwaarts gemaakt door op grond van visie, langs inhoudelijke weg, tot verbeteringen te komen in de zorg en hulp voor onze inwoners. Ook het rijk heeft een bijdrage geleverd. Dit alles heeft ertoe geleid dat het tekort van het Sociaal Domein bijna € 4 miljoen lager is dan begroot. Net geen € 0. Heer de Lange, hoort u dit goed, net geen € 0? De letterlijke woorden van onze oud-fractievoorzitter – de heer Vossers – waren: ik hoop 0, maar denk dat het nét niet lukt! Het voorspellen zit toch bij de heer Vossers in het bloed…

Lef?

De Programmabegroting 2019 – 2022 had de naam ‘Met Lef’. De VVD en de SP hebben hier destijds flink over moeten nadenken wat dit dan nu precies was ‘Met Lef’.

Lokaal Belang gaat ervan uit dat ze het in de voorliggende stukken hebben gelezen, maar ook waarom het coalitieprogramma de titel heeft ‘met lef samen bouwen aan onze toekomst’.  

We hebben als gemeente afgelopen jaar – en nu nog steeds – laten zien anders te werken: vanuit de bedoeling, buiten gebaande paden en vanuit visie. Dat heeft geleid tot onderbouwde en daadkrachtige besluiten, onder andere:

• Toegang tot de Jeugdhulp op een andere manier te organiseren (met hulp van een samenwerkingspartner);
• Het Project Meedoen Werkt;
• Uittreding uit de Gemeenschappelijke Regeling Laborijn
• De nieuwe uitvoering van de Participatiewet
• Transformatie Wmo
• Ontwikkeling sociale basis

LEF tonen en verantwoordelijkheid nemen heeft ons gebracht tot waar we nu staan: een jaarrekening met een overschot en een Voorjaarsnota 2021 – 2024 die financieel ‘hoopgevend’ te noemen is. We zijn op de goede weg, door te veranderen vanuit de inhoud en niet te bezuinigen op de jus van de samenleving. Wij hebben niet gekozen voor bezuinigingen. Door het LEF dat dit college en een deel van deze raad heeft getoond, hebben we in de voorliggende voorjaarsnota daadwerkelijk nog wat te kiezen en hebben we de kans de visies en lijnen die we de afgelopen jaren hebben ingezet, ook door te zetten.

Maken wij als Lokaal Belang ons dan geen zorgen?

Zeker wel. De coronacrisis heeft grote impact op onze inwoners. De afgelopen maanden zaten vol onzekerheid en angst. Daarvan zijn we ons terdege bewust. Allerlei beperkingen belemmerden het sociale leven en de bedrijvigheid. Voor vele kleine zelfstandigen viel het inkomen in een klap volledig weg. Ondanks dat we sinds gisteren weer meer mogen, moeten we voorlopig wel verder in de 1,5 meter samenleving. Hoelang deze crisis gaat duren weet niemand en de gevolgen, financieel en sociaal, zijn niet te overzien. Het Rijk en de Provincie springen gelukkig op allerlei manieren bij. Lokaal Belang vindt dat we als gemeente niet kunnen achterblijven. We zullen moeten blijven investeren om zo goed mogelijk uit deze crisis te komen. Dat verdienen onze inwoners.

Ook de komende herijking van het gemeentefonds (ingaande 2022) is een groot risico. In de vakbladen is te lezen dat de stedelijke gemeenten erop vooruitgaan en de landelijke gemeenten (waaronder de Oude IJsselstreek) nadeel gaan ondervinden. Eerste prognoses laten zien dat plattelandsgemeenten in 2022 € 25 per inwoner worden gekort oplopend naar ongeveer € 50 per inwoner ingaande 2023. Voor Oude IJsselstreek heb je het dan over € 1 à € 2 miljoen structureel. Bij Lokaal Belang leeft nu de vraag: Kunnen we als raad hier iets tegen doen? We overwegen om bij de Programmabegroting hierover met een motie te komen. We moeten toch in staat zijn om hierin met andere plattelandsgemeenten een vuist te maken.

In de Voorjaarsnota 2021 wordt een aanzet gegeven richting de begroting 2021 en verder. Verantwoord omgaan met publiekgeld en daarmee ook zoveel mogelijk de juiste dingen doen, is het uitgangspunt van Lokaal Belang.

Zoals aangegeven blijft voor Lokaal Belang het coalitieprogramma de leidraad vormen voor de komende jaren. Per programma zullen we de speerpunten voor de begroting 2021 met u delen.

Programma 1. Gemeente waar het goed wonen is

Energie transitie

Al een paar keer heeft Lokaal Belang erop aangedrongen te onderzoeken welke maatregelen er nog moeten worden genomen om de doelstellingen uit het akkoord van Groenlo – energie neutraal in 2030 – te halen. De wethouder heeft al toegezegd hierover met de Raad in gesprek te gaan. Het wachten is op de regionale Energie monitor. Deze verschijnt in september. Voor Lokaal Belang een goed moment, want wij zijn wel benieuwd hoever elke individuele gemeente ermee is.

Daarnaast willen we ook meepraten over het RES (Regionale Energie Strategie) en de transitie-visie warmte. Voor wat betreft het concept RES – dat ingediend is – vinden wij het jammer dat we niet hebben kunnen meepraten.

Alles is nu gericht op wind- en zonne-energie. Het akkoord van Groenlo was leidend, maar is de wereld niet aan het veranderen? Zijn er niet meer alternatieven en innovaties die meegenomen kunnen worden? Wij denken hierbij bv aan de Small Modular Reactor die in ontwikkeling is.

Wat betreft de warmte transitie hebben we gelukkig kunnen lezen dat het ministerie van Economische Zaken – onder de naam HyWay 27 – samen met de Gasunie en Tennet de mogelijkheden van waterstof in het bestaande gasnet gaat onderzoeken. Een hele goede zaak. De landelijke overheid dient bij de warmte transitie het voortouw in te nemen. Niet de individuele gemeenten.

Stimuleren woningbouw

Vergroening en verduurzaming van onze kernen, werklocaties en gebieden is een speerpunt in de voorjaarsnota. Lokaal Belang kan dit speerpunt ten volle ondersteunen. De visie op landschap, natuur en groene kernen, een vitaal platteland, het actieplan bomen, allemaal goede ontwikkelingen.

Het stimuleren van de woningbouw is een belangrijk onderwerp voor Lokaal Belang. We hebben nieuwe woningen nodig. Bij voorkeur op inbreidingslocaties en leegstaande gebouwen. Maar daar alleen redden we het niet mee. Er zal ook gebouwd moeten worden op groen.

En dit is precies waar de schoen wringt: stenen en groen. Dit kwam vooral tot uiting in het aanbieden van de petitie door de Werkgroep Behoud Groen in Varsseveld. Voor ons als fractie een duidelijk signaal. We moeten z.s.m. met deze werkgroep in gesprek. Wat leeft er, wat voor ideeën zijn er en hoe zien zij woningbouw in relatie met groen. Daarom is het goed dat het college de pauze-knop heeft ingedrukt wat betreft het plan Emmastaat/Koningin Julianalaan.

Maar we roepen het college wel op om met de andere bouwprojecten in de gemeente door te gaan. Uiteraard met inachtneming van de door de raad vastgestelde criteria. Want nieuwe extra woningen zijn absoluut noodzakelijk.

Lokaal Belang zal er naar streven een juiste balans te vinden tussen woningbouw en groen. Gezien de inhoud van de voorjaarsnota gaan we ervan uit dat het college hier ook naar streeft.

Programma 2: Een leefbare gemeente

Nieuwe uitvoering participatiewet

Participatiewet in eigen uitvoering met het voornaamste doel onze inwoners zoveel mogelijk naar het arbeidsproces te leiden of te ondersteunen. Lokaal Belang wil graag dicht bij de inwoner, in direct contact en onder eigen regie hier vorm aan geven. Een ambitieus plan waar Lokaal Belang alle vertrouwen in heeft!

Onlangs is de visie vastgesteld en we willen de ingeslagen weg nu gaan vormgeven.

Toekomstbestendigheid verenigingen

In de commissie maatschappelijke ontwikkeling van 18 juni jl. is gesproken over de evaluatie van de subsidieregeling. Lokaal Belang vindt de huidige subsidieregeling een prima regeling. Wat we wel constateren is dat in deze corona-periode verenigingen creatief met elkaar samenwerken om verenigingsactiviteiten mogelijk te maken. De leermomenten hiervan zouden kunnen worden ingezet voor het verbeteren van de toekomstbestendigheid van verenigingen. Lokaal Belang vindt het daarom belangrijk om goede ideeën vanuit verenigingen te stimuleren om verenigingen meer toekomstbestendig te maken.

We zullen vanuit dat oogpunt in de 2^e termijn samen met het CDA een amendement indienen op de jaarrekening 2019 om het overschot op de subsidieverstrekkingen hiervoor beschikbaar te stellen.

Programma 3: De werkende gemeente

Wij gaan en staan voor een inclusieve gemeente!

Toegankelijkheid op fysiek en sociaal gebied. Vanuit de werkgroep onbeperkt meedoen zijn er diverse projecten gestart zoals de prikkelarme kermis, toegankelijkheid toiletten, evenement- en schoolbezoeken waarbij bewustwording een grote rol speelt.

Vanuit de gemeente zelf werkt men ook hard aan het verbeteren van toegankelijkheid door bijvoorbeeld gebruik te maken van gesproken tekst op de website en schrijftrainingen.

De corona tijdperk zorgt voor extra uitdagingen om de positieve lijn van inclusie door te trekken. Het woord samenleving zegt genoeg, we moeten samen actief kunnen deelnemen aan onze gemeente……. Meedoen werkt!

Programma 4 en 5: De dienstverlenende gemeente en bedrijfsvoering

Ondanks alle inspanningen van het college, is het niet gelukt de ingediende motie gemeenschappelijke regelingen ten uitvoer te brengen. Dit hebben we in de memo van het college kunnen lezen. Er is geen overeenstemming bereikt met de andere wethouders financiën in de Achterhoek. Dat is jammer, maar moeten constateren dat hierdoor de begroting moet worden bijgesteld.

 

Voorzitter, tot slot:

De inwoners van onze gemeente Oude IJsselstreek voelen zich sterk verbonden met hun gemeenschap. Wij zijn trots op het gebied waar we leven, wonen en werken. Daar is ook alle reden voor. In de Oude IJsselstreek gebeurt veel moois en er is nog heel veel meer mogelijk. We zijn voor doorbouwen aan brede welvaart. Juist nu. Doen we dat niet en laten we onze hoofd hangen naar de coronacrisis, betekent dat achteruitgang voor onze gemeente. Dat willen we niet, want we zijn met zijn allen – raad, college en ambtelijke organisatie – op de goede weg!

Tot zover de 1^e termijn.